Witherenpastorie
Het verhaal van de pastorie begint in 1304. Graaf Arnold V van Loon schenkt aan de abdij van Averbode het patronaatsrecht over Zuerbroeck (nu Zutendaal). Vanaf nu heeft de abdij het recht om de pastoors te benoemen en tienden te innen. De abdij van Averbode behoort tot de orde van de Norbertijnen. Zij worden ook premonstratenzers of witheren genoemd naar hun witte habijt.
De abdij stelt vanaf de schenking een pater aan als pastoor van Zutendaal. Het is echter wachten tot 1496 om de eerste vermelding van de pastorie tegen te komen. Deze tekst schrijft over herstellingswerken o.l.v. pastoor Gerard Vander Scaeft. De pastorie is de woning van de pater-pastoor en dient ook om zieke paters uit Averbode op te vangen.
In 1599 laat pastoor Sauwen een simpele woning bouwen. Vijftig jaar later laat pastoor Godfried Herthals (1659-1673) tegen deze woning een complex bijbouwen in maaslandse barokke stijl. De nieuwe pastorie heeft nu een L-vormig grondplan. Een dubbele gracht met elk een poortgebouwen geven de nieuwe pastorie een sterk verdedigende karakter. Het buitenste poortgebouw en gracht uit 1661 is het enige restant van dit complex. De naamtekenen van de bouwheer Godfried Herthals vinden we terug aan de straatzijde van dit poortgebouw. Eén van de meest beruchte gasten van de pastorie is John Churchhill, hertog van Marlborough, die er verbleef tijdens zijn campagnes in de maasvallei in 1702.
Het huidige gebouw dateert uit 1783 en is een ontwerp van de Maastrichtse architect Mathias Soiron in classicistische stijl. Het werd gerealiseerd in opdracht van pastoor Basilius Wuyts (1778-1796) afkomstig uit Westerlo. Het fraaie interieur van het gebouw is in Lodewijk de XV en Lodewijk XIV-stijl uit de achttiende eeuw. De gebouwen die tot de negentiende eeuw de binnenkoer vormden zijn verdwenen en in hun plaats is een koetshuis gebouwd naast het 17e eeuwse poortgebouw. In 1844 werd de houten ophaalbrug vervangen door een stenen. In het poortgebouw kan je de balkmonden van de oude brug nog zien.
In 1943 werd de pastorie en haar omgeving beschermd als dorpsszicht. In 1982 werd de pastorie ook als monument beschermd. Tijdens de restauratie van de pastorie in de jaren ’90 werden de grachten hersteld.